هرآنچه باید از فرم تبصره ماده ۱۰۰ بدانید
فرم تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیاتهای مستقیم فرمی است که صاحبان مشاغل با شرایط خاص میتوانند از آن برای معاف شدن از نگهداری دفاتر قانونی و پرداخت مالیات به نرخ مقطوع استفاده کنند. در این مقاله قصد داریم جزئیاتی از این فرم، شرایط استفاده از آن و محدودیتهایش گفتگو کنیم. با ما همراه باشید.
فرم تبصره ماده ۱۰۰ چیست؟
فرم تبصره ماده ۱۰۰ که در قانون مالیاتهای مستقیم ایران آمده است، امکانی را برای صاحبان مشاغل فراهم میآورد تا در صورتی که میزان فروش سالانه آنها کمتر از حد معینی باشد، بتوانند به جای ارائه اظهارنامه مالیاتی کامل، از ارائه فرم سادهتری استفاده کنند که تنها شامل میزان فروش است.
این فرم به صاحبان مشاغل اجازه میدهد تا مالیات خود را بر اساس توافق با سازمان امور مالیاتی و به صورت مقطوع پرداخت کنند، که این امر میتواند فرآیند مالیاتی را برای آنها سادهتر و کمهزینهتر کند. همچنین، استفاده از این فرم میتواند از بررسیهای بیشتر و دقیقتر اداره مالیات جلوگیری کند، زیرا مالیات توافقی به عنوان مالیات نهایی تلقی میشود و نیازی به ارائه اسناد و مدارک تکمیلی نخواهد بود.
این فرم برای کسبوکارهای کوچکتر که ممکن است منابع محدودی برای مدیریت امور مالیاتی داشته باشند، بسیار مفید است و به آنها امکان میدهد تا بر روی فعالیتهای اصلی خود تمرکز کنند. در نهایت، فرم تبصره ۱۰۰ به عنوان یک ابزار حمایتی برای تسهیل فرآیندهای مالیاتی و کاهش بار اداری برای صاحبان مشاغل کوچک در نظر گرفته شده است.
برای دریافت مشاوره تلفنی و یا حضوری در تهران کلیک کنید.
مزایا و معایب استفاده از فرم تبصره ماده ۱۰۰
دقت کنید که ارسال فرم تبصره ماده ۱۰۰ اختیاری است و مودیان میتوانند در صورت تمایل از آن استفاده کنند، اما در صورت ارسال فرم ، مودی مکلف به رعایت تعهدات و تکالیف این تبصره خواهد بود. در ادامه به مزایا و معایب استفاده از فرم تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیاتهای مستقیم میپردازیم:
مزایای فرم تبصره ۱۰۰
معافیت از نگهداری دفاتر قانونی: این مزیت برای صاحبان مشاغلی که تمایل به انجام امور حسابداری به صورت سنتی ندارند و یا از تخصص کافی در این زمینه برخوردار نیستند، بسیار حائز اهمیت است.
پرداخت مالیات به نرخ مقطوع: نرخهای مالیات مقطوع در مقایسه با نرخهای مالیاتهای تصاعدی در برخی موارد میتواند پایینتر باشد. این امر میتواند به نفع مودیانی باشد که سود کمتری دارند.
سادگی و سهولت فرآیند: فرآیند ارسال فرم تبصره ماده ۱۰۰ نسبت به سایر روشهای محاسبه مالیات، سادهتر و سرراستتر است.
کاهش هزینهها: معافیت از نگهداری دفاتر قانونی و همچنین سادهتر بودن فرآیند محاسبه مالیات، میتواند به طور قابلتوجهی در هزینههای صاحبان مشاغل صرفهجویی کند.
معایب فرم تبصره ۱۰۰
محدودیت در سقف استفاده: محدودیت در سقف استفاده از این تبصره میتواند مانع از استفاده برخی از مشاغل بزرگ از مزایای آن شود.
عدم امکان استفاده از برخی معافیتها: در صورتی که از تبصره ماده ۱۰۰ استفاده شود، امکان استفاده از برخی معافیتهای مالیاتی دیگر مانند معافیت ماده ۸۱ و تبصرههای ماده ۱۱۱ این قانون وجود نخواهد داشت.
احتمال رسیدگی دقیقتر: سازمان امور مالیاتی میتواند در هر زمان نسبت به صحت اطلاعات ارائه شده در فرم تبصره ماده ۱۰۰ بررسی دقیقتری انجام دهد و در صورت مغایرت با واقعیت، نسبت به لغو معافیت و مطالبه مالیات به نرخهای تصاعدی اقدام کند.
عدم تناسب با نرخ سود واقعی: نرخهای مالیات مقطوع بر اساس شاخصهای کلی تعیین میشوند و ممکن است همیشه با نرخ سود واقعی فعالیت شغلی مطابقت نداشته باشد.
در نهایت، تصمیمگیری در خصوص استفاده از فرم تبصره ماده ۱۰۰ به شرایط و میزان سود هر فعالیت شغلی بستگی دارد. صاحبان مشاغل باید با بررسی مزایا و معایب این تبصره و همچنین ملاحظه شرایط خود، بهترین روش را برای محاسبه و پرداخت مالیات انتخاب کنند.
نکته مهم اینکه، اطلاعات ارائه شده در این بخش به طور کلی بوده و ممکن است در شرایط خاص مواردی استثنائی وجود داشته باشد. برای کسب اطلاعات دقیق و به روز در خصوص فرم تبصره ماده ۱۰۰ و شرایط استفاده از آن توصیه میشود با کارشناسان مالیاتی مشورت گردد.
شرایط استفاده از فرم تبصره ماده ۱۰۰
برای استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیاتهای مستقیم در ایران، مودیان مالیاتی باید شرایط خاصی را ارائه کنند. اولین شرط، مربوط به میزان فروش سالانه است که نباید از حد نصاب تعیین شده توسط سازمان امور مالیاتی بیشتر باشد. این حد نصاب معمولا برابر با 150 برابر معافیت موضوع ماده ۸۴ قانون مالیاتهای مستقیم است. دومین شرط، عدم بدهی مالیاتی مودیان است؛ به این معنا که مودیان باید تمام پرداختهای مالیاتی سال قبل را به موقع انجام داده باشند. همچنین، برگ تشخیص صادره از سازمان امور مالیاتی باید مورد قبول مودی قرار گیرد.
در نهایت، مودیان باید درخواست استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ را تا پایان مهلت ثبتنام اظهارنامه در سامانه ثبت کرده و برای سازمان امور مالیاتی ارسال کنند. بنابراین برای استفاده از فرم تبصره ماده ۱۰۰ و بهرهمندی از مزایای آن، ضروری است که شرایط زیر را داشته باشید:
سقف فروش یا ارائه خدمات: مجموع فروش یا ارائه خدمات در سال مورد نظر نباید از حداکثر صد و پنچاه برابر معافیت مالیاتی ماده ۸۴ قانون مالیاتهای مستقیم تجاوز کند.
فعالیت در چارچوب فعالیتهای مجاز: فعالیت شغلی شما باید در فعالیتهای مجاز موضوع تبصره ۱ ماده ۱ قانون مالیاتهای مستقیم باشد. فهرست این فعالیتها در قانون مالیاتهای مستقیم و بخشنامههای مربوطه سازمان امور مالیاتی قابل دسترسی است.
عدم استفاده از سایر معافیتها: در سال مورد نظر از معافیتهای موضوع ماده ۸۱ و تبصرههای ماده ۱۱۱ این قانون استفاده نشده باشد.
ثبت نام در نظام مالیاتی: برای ارسال فرم تبصره ماده ۱۰۰، باید در نظام مالیاتی کشور ثبت نام کرده و شناسه مالیاتی دریافت کرده باشید.
تکمیل مدارک و اسناد: مدارک و اسناد مرتبط با فعالیت شغلی خود را به طور کامل تکمیل و آماده داشته باشید.
این شرایط به منظور تسهیل فرآیند مالیاتی برای کسبوکارهای کوچک و متوسط و همچنین کاهش بار اداری و مالی بر آنها طراحی شدهاند. استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ میتواند به کسبوکارها اجازه دهد تا با پرداخت مالیات مقطوع، از پیچیدگیهای مربوط به نگهداری اسناد و مدارک مالیاتی و ارائه اظهارنامههای مفصل پرهیز کنند. این امر به نوبه خود میتواند به صاحبان مشاغل این امکان را بدهد که بیشتر بر روی توسعه و رشد کسبوکار خود تمرکز کنند.
نحوه ارسال فرم تبصره ۱۰۰
برای درخواست فرم تبصره ماده ۱۰۰ مالیاتی، ابتدا باید وارد درگاه ملی خدمات الکترونیک سازمان امور مالیاتی کشور شوید. با استفاده از کد ملی و نام کاربری خود وارد سیستم شده و به بخش اظهارنامهها و منابع مالیاتی مراجعه کنید. در این بخش، گزینه مربوط به استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ را انتخاب و فرم درخواست را تکمیل نمایید. مطابق دستورالعملهای موجود، میتوانید فرم مربوطه را بارگذاری کرده و پس از تکمیل، آن را ارسال کنید. بنابراین مراحل ارسال فرم تبصره ماده ۱۰۰ به شرح زیر است:
ورود به سامانه: به سامانه اظهارنامه مالیاتی سازمان امور مالیاتی کشور به آدرس https://tax.gov.ir/Pages/HomePage مراجعه کنید. با استفاده از کد ملی و رمز عبور خود وارد سامانه شوید.
انتخاب گزینه مربوطه: از منوی سمت راست، گزینه “اظهارنامهها و منابع مالیاتی” و سپس “ارسال اظهارنامه” را انتخاب کنید. در صفحه جدید، روی گزینه “ارسال اظهارنامه عملکرد یا تبصره ماده ۱۰۰” کلیک کنید.
انتخاب سال مالیاتی: از فهرست کشویی “سال مالیاتی”، سال مورد نظر برای ارسال فرم تبصره ماده ۱۰۰ را انتخاب کنید.
انتخاب شغل: از فهرست کشویی “شغل”، شغل خود را انتخاب کنید.
تکمیل فرم تبصره ماده ۱۰۰: در این مرحله، فرم تبصره ماده ۱۰۰ به صورت الکترونیکی قابل مشاهده خواهد بود. اطلاعات مربوط به فعالیت شغلی خود را با دقت و به طور کامل در این فرم درج کنید. به همه سوالات و موارد درخواستی پاسخ دهید و از ارائه اطلاعات غیر واقعی خودداری کنید.
پیشنمایش و ارسال: پس از تکمیل کامل فرم تبصره ماده ۱۰۰ ، گزینه “پیشنمایش” را کلیک، اطلاعات وارد شده و مدارک بارگذاری شده را به طور دقیق بررسی کنید. در صورت وجود هرگونه اشتباه یا نقص، نسبت به اصلاح آن اقدام و در صورت اطمینان از صحت اطلاعات، روی گزینه “ارسال” کلیک کنید.
دریافت کد رهگیری: پس از ارسال موفق فرم تبصره ماده ۱۰۰، یک کد رهگیری به شما داده خواهد شد. این کد را ذخیره کنید و برای مراجعات آتی نگه دارید.
توجه داشته باشید که مهلتهای قانونی برای ارسال فرم وجود دارد و باید در زمانهای مشخص شده اقدام نمایید. همچنین، شرایط خاصی برای استفاده از این تبصره وجود دارد که باید مطابق با آنها عمل کنید. این شرایط شامل میزان فروش سالانه و دیگر معیارهای تعیین شده توسط سازمان امور مالیاتی است. در صورتی که شرایط لازم را دارا باشید، میتوانید از مزایای این تبصره بهرهمند شوید که شامل پرداخت مالیات مقطوع و عدم نیاز به نگهداری اسناد و مدارک مالیاتی است.
مهلت ارسال فرم تبصره ۱۰۰
مهلت ارسال فرم تبصره ماده ۱۰۰ مالیاتی برای اشخاص حقیقی تا پایان خرداد ماه تعیین شده است. این سیستم، که با هدف افزایش کارایی و عدالت مالیاتی طراحی شده، به صاحبان مشاغل این امکان را میدهد که با صرف زمان و هزینه کمتری نسبت به تعیین و پرداخت مالیات خود اقدام کنند. برای استفاده از این تسهیلات، مودیان میبایست فرم مربوطه را تکمیل و از طریق درگاه خدمات الکترونیکی سازمان امور مالیاتی ارسال نمایند. در صورتی که فرم تبصره ماده ۱۰۰ تا تاریخ مقرر بارگذاری نشود، مودیان باید اظهارنامه مالیاتی معمولی خود را تسلیم کنند.
مواد قانونی و تبصرههای مربوط به فرم تبصره ۱۰۰ قانون مالیاتهای مستقیم:
ماده ۱۰۰ قانون مالیاتهای مستقیم:
اشخاص حقیقی که در فعالیتهای تولیدی، بازرگانی و خدماتی اعم از انتفاعی و غیر انتفاعی فعالیت میکنند و در سال مورد نظر حداکثر صد و پنجاه برابر معافیت مالیاتی ماده 84 این قانون را از طریق فروش یا ارائه خدمات به دست آورند، میتوانند از تسهیلات این تبصره استفاده کنند.
تبصره ۱ ماده ۱۰۰ قانون مالیاتهای مستقیم:
اشخاصی که در سال قبل مشمول مالیاتهای موضوع فصل هشتم این قانون بودهاند، نمیتوانند از تسهیلات این تبصره استفاده کنند.
مؤسسات و اشخاصی که به موجب قانون مکلف به رعایت دفاتر قانونی هستند، مشمول این تبصره نخواهند بود.
صاحبان مشاغل مذکور در این تبصره مکلف به ارائه اسناد و مدارک مربوط به معاملات خود به اداره امور مالیاتی ذیصلاحیت در هر زمان که مورد درخواست قرار گیرد، خواهند بود.
مواد و تبصرههای مرتبط:
ماده ۸۴ قانون مالیاتهای مستقیم: تعیین نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی
ماده ۸۱ قانون مالیاتهای مستقیم: معافیتهای مالیاتی
تبصرههای ماده ۱۱۱ قانون مالیاتهای مستقیم: معافیتهای مالیاتی خاص
فصل هشتم قانون مالیاتهای مستقیم: مالیات بر درآمد حقوق
آئیننامه اجرایی ماده ۱۰۰ قانون مالیاتهای مستقیم: تعیین تکلیف در خصوص نحوه استفاده از تسهیلات تبصره ماده ۱۰۰ این قانون
در صورتی که مودیان مالیاتی نیاز به راهنمایی بیشتری داشته باشند، میتوانند به سامانههای مالیاتی مراجعه کنند یا از مشاورههای تخصصی استفاده نمایند تا از انجام صحیح فرآیندها اطمینان حاصل کنند.
استفاده از فرم تبصره ماده ۱۰۰ به کدام مشاغل توصیه میشود؟
توجه داشته باشید که شرایط استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ محدود است و همه صاحبان مشاغل نمیتوانند از آن استفاده کنند. استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ برای صاحبان مشاغلی که واجد شرایط زیر هستند، میتواند مفید باشد:
صاحبان مشاغل کوچک:
کسانی که در سال حداکثر صد و پنجاه برابر معافیت مالیاتی ماده ۸۴ از طریق فروش یا ارائه خدمات درآمد کسب میکنند. این دسته از مودیان با استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ از تکالیف نگهداری دفاتر قانونی معاف شده و میتوانند مالیات خود را به نرخ مقطوع پرداخت کنند. این امر میتواند برای آنها سادهتر و کمهزینهتر از روشهای سنتی محاسبه مالیات باشد.
صاحبان مشاغلی که سوابق مالی منظم ندارند:
کسانی که به دلیل کمبود منابع یا عدم آشنایی با سیستمهای حسابداری، سوابق مالی دقیقی را نگهداری نمیکنند. استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ میتواند برای این دسته از مودیان راه حلی جایگزین برای ارائه اظهارنامه مالیاتی بر اساس دفاتر قانونی باشد.
صاحبان مشاغلی که تمایل به صرف زمان و هزینه کمتری برای امور مالیاتی دارند:
کسانی که وقت و یا منابع کافی برای انجام امور مربوط به مالیات را به طور کامل ندارند. استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ میتواند فرآیند پرداخت مالیات را برای این دسته از مودیان سادهتر و سریعتر کند.
صاحبان مشاغلی که نوسانات درآمدی زیادی دارند:
کسانی که درآمد آنها در طول سال به طور قابل توجهی متغیر است. نرخهای مقطوع مالیات در تبصره ماده ۱۰۰ بر اساس میانگین درآمد سالانه محاسبه میشود، که میتواند برای این دسته از مودیان عادلانهتر باشد.
به این نکته دقت کنید که، نرخهای مقطوع مالیات در تبصره ماده ۱۰۰ ممکن است از نرخهای مالیاتی که در صورت ارائه اظهارنامه مالیاتی بر اساس دفاتر قانونی محاسبه میشود، بیشتر باشد. ضمن اینکه استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ به منزله عدم نظارت سازمان امور مالیاتی بر فعالیتهای شغلی مودیان نیست و این سازمان حق دارد در هر زمان نسبت به بررسی صحت اطلاعات ارائه شده توسط مودی اقدام کند. بنابراین، صاحبان مشاغل قبل از استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ باید شرایط خود را به دقت بررسی کرده و مزایا و معایب آن را بسنجند.
استفاده از فرم تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیاتهای مستقیم به چه کسانی توصیه نمیشود؟
اگرچه تبصره ماده ۱۰۰ مزایایی برای برخی از صاحبان مشاغل دارد، اما استفاده از آن برای همه افراد مناسب نیست. در اینجا به برخی از گروههایی که استفاده از این تبصره برای آنها توصیه نمیشود اشاره میکنیم:
صاحبان مشاغلی که درآمد بالایی دارند:
کسانی که در سال بیش از حداکثر صد و پنجاه برابر معافیت مالیاتی ماده ۸۴ از طریق فروش یا ارائه خدمات درآمد کسب میکنند. برای این دسته از مودیان، نرخهای مقطوع مالیات در تبصره ماده ۱۰۰ ممکن است از نرخهای مالیاتی که در صورت ارائه اظهارنامه مالیاتی بر اساس دفاتر قانونی محاسبه میشود، بیشتر باشد. بنابراین، استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ برای آنها میتواند از نظر اقتصادی به صرفه نباشد.
صاحبان مشاغلی که فعالیتهای پیچیدهای دارند:
کسانی که در فعالیتهای تجاری یا خدماتی پیچیدهای مشغول هستند و برای محاسبه دقیق درآمد و مالیات خود به سیستمهای حسابداری پیشرفته و تخصصی نیاز دارند. استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ برای این دسته از مودیان ممکن است مشکلاتی را در محاسبه صحیح مالیات آنها به وجود آورد.
صاحبان مشاغلی که قصد دارند در آینده وام یا تسهیلات بانکی دریافت کنند:
بانکها و موسسات مالی برای ارائه وام و تسهیلات به اشخاص حقیقی، به صورت معمول از آنها تقاضای ارائه سوابق مالی دقیق و معتبر میکنند. دفاتر قانونی به عنوان سندی معتبر از فعالیتهای مالی اشخاص حقیقی، مورد قبول بانکها و موسسات مالی است. در حالی که استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ مودی را از نگهداری دفاتر قانونی معاف میکند، اما ممکن است در زمان ارائه درخواست وام یا تسهیلات بانکی برای این اشخاص مشکلاتی را به وجود آورد.
صاحبان مشاغلی که قصد دارند در آینده مهاجرت کنند:
افرادی که قصد دارند در آینده به کشور دیگری مهاجرت کنند، ممکن است به سوابق مالی دقیق و معتبر برای ارائه به مقامات کشور مقصد نیاز داشته باشند. دفاتر قانونی به عنوان سندی معتبر از فعالیتهای مالی اشخاص حقیقی، میتواند در این زمینه برای آنها مفید باشد. در حالی که استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ مودی را از نگهداری دفاتر قانونی معاف میکند، اما ممکن است در زمان مهاجرت برای این افراد مشکلاتی را به وجود آورد.
در نهایت، تصمیمگیری در خصوص استفاده یا عدم استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ به عهده هر صاحب شغلی است و باید با توجه به شرایط و نیازهای خاص آن شخص اتخاذ شود.
عواقب استفاده نادرست و نابجا از فرم تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیاتهای مستقیم
استفاده نادرست و نابجا از فرم تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیاتهای مستقیم میتواند عواقب منفی و ناخواستهای برای مودیان به همراه داشته باشد. برخی از این عواقب عبارتند از:
جریمههای مالی:
سازمان امور مالیاتی در صورت کشف هرگونه تخلف یا ارائه اطلاعات نادرست در فرم تبصره ماده ۱۰۰، میتواند به مودی جریمه نقدی و مالیاتهای معوقه به نرخهای پلکانی موضوع ماده ۱۳۱ قانون مالیاتهای مستقیم را ابلاغ کند. میزان جریمهها بسته به نوع تخلف و میزان مالیاتهای پرداخت نشده میتواند متفاوت باشد.
لغو معافیت و محاسبه مالیات به نرخهای تصاعدی
در صورتی که مودی از تبصره ماده ۱۰۰ به طور نادرست و نابجا استفاده کند، سازمان امور مالیاتی میتواند معافیت وی را لغو و مالیات عملکرد سال مورد نظر را به نرخهای پلکانی موضوع ماده ۱۳۱ قانون مالیاتهای مستقیم محاسبه و مطالبه کند. نرخهای تصاعدی مالیات به مراتب بیشتر از نرخهای مقطوع تبصره ماده ۱۰۰ است و میتواند برای مودی بار مالی سنگینی به همراه داشته باشد.
مشکلات حقوقی و کیفری:
در برخی موارد، استفاده نادرست از تبصره ماده ۱۰۰ میتواند به عنوان جرم مالیاتی تلقی شده و برای مودی تبعات حقوقی و کیفری به دنبال داشته باشد. این تبعات میتواند شامل پیگرد قانونی، تشکیل پرونده در مراجع قضایی و صدور حکم به مجازاتهای مختلف از جمله جزای نقدی، حبس و محرومیت از حقوق اجتماعی باشد.
آسیب به اعتبار و حسن شهرت:
استفاده نادرست از تبصره ماده ۱۰۰ میتواند به اعتبار و حسن شهرت مودی در نزد سازمان امور مالیاتی و سایر نهادها و سازمانها خدشه وارد کند. این امر میتواند در آینده برای مودی در زمینههای مختلف از جمله دریافت وام، تسهیلات، مجوزها و … مشکلاتی را به وجود آورد.
اتلاف وقت و هزینه:
در صورت کشف تخلف و استفاده نادرست از تبصره ماده ۱۰۰، مودی باید زمان و هزینه قابل توجهی را برای رسیدگی به پرونده خود در مراجع ذیصلاح و پرداخت جریمهها و مالیاتهای معوقه صرف کند.
بنابراین، صاحبان مشاغل قبل از استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ باید از شرایط و ضوابط آن به طور کامل آگاهی داشته باشند و از ارائه اطلاعات نادرست یا گمراه کننده به سازمان امور مالیاتی خودداری کنند.
سخن پایانی
نهایت اینکه، مشاوره با یک متخصص مالیاتی یا کارشناس امور مالیاتی میتواند به شما در انتخاب بهترین روش برای محاسبه و پرداخت مالیاتتان و جلوگیری از عواقب استفاده نادرست از تبصره ماده ۱۰۰ ، بهرهمندی از مزایای روش و انجام صحیح آن کمک کند.